kataster austriacki

Pan Józef Maślanka przysłał mi szczegółowe informacje dotyczące austriackich map katastralnych. Dane te zostały zaczerpnięte z książki pana Fedorkowskiego "Ewidencja Gruntów".

Józef Maślanka
Katedra Informacji o Terenie
Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska
AGH Kraków

Dla mapy katastralnej przyjęto jako skalę podstawową 1: 2880, która wynika z wiedeńskiego systemu miar. Przyjmując bowiem, że 1 cal na mapie równa się 40 sążniom wied. na gruncie, otrzymamy: 1 cal = 40 sążni wied. = 2880 cali (40x6x12). Odpowiednio 1 cal kwadratowy na mapie odpowiadał 1600 sążniom wied. kwadratowym na gruncie (40°x40°). Wymiary naturalne ramki sekcyjnej w skali 1: 2880 wynosiły 25" x 20", czyli 658,2 x 526,7 mm, co odpowiadało w terenie 1896,48 x 1517.19 m. Powierzchnia sekcji szczegółowej w tej skali wynosiła 500 morgów austr., czyli 287,73 ha. Każdy bok ramki sekcyjnej był odzielony krótkimi kreskami na cale, a dłuższymi na odcinki 5-calowe.

Rys.1. Zasięg terytorialny katastrów austriackiego i pruskiego w Polsce

Rys. 3. Schemat katastralnego układu lwowskiego

Przykład obliczenia współrzędnych dla sekcji szczegółowej

Układ Lwowski

Oś Y układu lwowskiego przebiegała pomiędzy 16 a 17 wierszem. Ilość kolumn w kierunku zachodnim wynosiła XLIX, a w kierunku wschodnim XXIV. Numeracja warstw rozpoczynała się od liczby 2, a kończyła na liczbie 48.

Przykład - godło O.C. II, 14, Sect. cf:

X=(14-17) * 7585,935 + 4 * 1517,19 = -16689,04 m.

Y= -3 * 7585,935 + 2 * 1896,48 = -18964,845 m

Współrzędne katastralne narożników każdej z sekcji w układzie lwowskim obliczano wg wzorów:

Współrzędna X dla sekcji położonej na północ od osi Y.

X = (W-17) * 7584,953 m + q * 1517,19 m.

Współrzędna X dla sekcji położonej na południe od osi Y.

X = (W-17) * 7584,953 m+ (q-1) * 1517,19 m

Współrzędna Y dla sekcji położonej na zachód od osi X.

Y = (K-1) * 7584,953 m + (p-1) * 1896,48 m.

Współrzędna Y dla sekcji położonej na wschód od osi X.

Y = -K * 7584,953 m + p * 1896,48 m.

Jednostki miar stosowane w katastrze austriackim

Przy opracowywaniu map katastralnych w XVIII i XIX wiecznej Austrii stosowano tzw. wiedeński system miar. Podstawową jednostką miary długości był sążeń wiedeński (Klaster)].

1 sążeń wiedeński (Klafter – 1^o) = 1,896 484 001 m.

1 m = 0,527 291 556 sążnia wiedeńskiego

1 sążeń wiedeński (Klafter – 1^o) = 6 stóp

1 stopa (Fuss – 1’) = 12 cali

1 cal (Zoll – 1”) = 26,34 mm

1 mila austriacka (Meile) = 4 000 sążni wied. = 7585,935 m.

Podstawową jednostką miary powierzchni był mórg austriacki (Joch).

1 mórg austriacki = 1600 sążnia² wiedeńskiego

1 sążeń wiedeński (ڤ^o) = 3,596 651 566 m²

1 m² = 0,278 036 385 sążnia² wiedeńskiego

1 mila² austriacka = 10 000 morgów austriackich = 5754,6 ha

Sposób sporządzania map katastralnych

Rys. 4 Wzór sekcji szczegółowej mapy katastralnej katastru austriackiego.

Przykład obliczenia współrzędnych dla sekcji
szczegółowej nr 1, układ węgierski

Godło K. Wsch. VII, W. 2, df:

Xk= (2-33) · 7585,935 m + 2 ·1517.19 m = -232129,60 m

Yk= -7 · 7585,935 m + 4· 1896.48 m = -45515,62 m